In deze column werpt Matthijs Dierick een kritische blik op de ISO 9001 norm: op welke manier betrekt de ISO 9001 de wet- en regelgeving? Ook geeft Matthijs een aantal tips aan organisaties omtrent wet- en regelgeving.
Laatst hoorde ik hem weer: ‘Zelfs betonnen reddingsvesten kun je ISO 9001 laten certificeren’. Dubbel Neen! Ten eerste: ISO 9001 certificeert geen producten, maar zegt iets over de processen van een organisatie. Dus het zou moeten zijn: ‘De productie van betonnen reddingsvesten’. Ten tweede: de norm stelt dat producten moeten voldoen aan de eisen van de klant én aan de eisen van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Nu kan het zijn dat uw klant een Siciliaans familiebedrijf is, dat zit in de bewakings- en beveiligingsbranche, en kunnen de betonnen reddingsvesten beslist voldoen aan hun verwachtingen en behoeften. Maar hoe zit het met die wet- en regelgeving?
ISO 9001 en wet- en regelgeving
Menig managementsysteemnorm heeft vrij uitvoerige eisen met betrekking tot wet- en regelgeving en het vaststellen in hoeverre de organisatie ook voldoet aan wet- en regelgeving. In de ISO 9001-norm zijn die eisen beperkter: Hoofdstuk 1 (geen normeisen, uitleg over de reikwijdte van de norm) stelt: ‘Deze internationale norm specificeert eisen voor een kwaliteitsmanagementsysteem van een organisatie die moet aantonen dat zij in staat is om consequent producten en diensten te leveren die voldoen aan de eisen van de klant en aan de van toepassing zijnde wet en regelgeving, …’. Oh! Het gaat niet alleen om de klanteis!
Kijkende naar paragraaf 8.2.2, staat daar dat het product of de dienst, naast aan klanteisen ook aan de wet- en regelgeving moet voldoen. Nu heb ik gezocht maar ik kan nergens de specificaties vinden die het mogelijk maken om het productieproces van een betonnen reddingsvest aan wet- en regelgeving te laten voldoen. Dus: Baarlijke nonsens! Helaas gaat de 9001-norm eigenlijk niet verder in op die wet- en regelgeving. Ik zou het mooi vinden dat de eis die in veel andere managementsysteemnormen is terug te vinden (9.1.2 evaluatie van compliance) ook in de 9001-norm zou worden opgenomen.
Beperkte focus
Nu is de scope van de focus op wet- en regelgeving dus vrij beperkt: het gaat om de wet- en regelgeving die van toepassing is op het product of de dienst. Milieu-, arbo- en andere wetgeving valt hier in principe buiten. Bot gezegd: zo lang het het productieproces en de klanttevredenheid niet verstoort, maakt het ISO 9001 niet uit dat er in uw productieproces slachtoffers vallen. ISO 45001, de norm voor veilig en gezond werken, heeft het hier aanmerkelijk moeilijker mee.
Maar let eens op: stel uw organisatie neemt echt een loopje met arbo- en milieuwet- en regelgeving, dan kan dit op een gegeven moment wel de continuïteit van uw organisatie bedreigen. Stel dat uw organisatie gesloten wordt? Stel dat door een hoog ziekteverzuim de volle productie niet mogelijk is, stel dat uw organisatie er erg negatief door in het nieuws komt? Indirect kan het niet voldoen aan alle mogelijke wet- en regelgeving uiteindelijk wel uw productieproces beïnvloeden en kunnen de arbo- en milieukwesties zich toch ontwikkelen tot kwaliteitsissues/kwaliteitsrisico’s.
Toets en wees proactief
Kortom, ondanks dat de ISO 9001 niet zo heel veel aandacht stelt aan de wet- en regelgeving, kan een kritische blik uwerzijds wel veel problemen voorkomen. Voer eens een arbo- of milieuwetgevingsevaluatie uit; kijk eens naar de product/dienst wet- en regelgeving en toets eens of u hier werkelijk aan voldoet. Wees proactief: wijzigingen van wet- en regelgeving worden (bijna) altijd ruim van tevoren aangekondigd. Bereid u erop voor, schat de risico’s in en pas u aan!
Ik zou uw Siciliaanse klant sterk willen aanbevelen naar hun verdienmodel te gaan kijken, meer tips heb ik ook niet. Verder zou ik ze ervan proberen te overtuigen dat u niet de ideale partner bent om zaken mee te doen. Volgens mij voorkomt u er problemen mee.